Germaniýanyň täze kansleri Fridrih Merz wezipesine girişmeginiň ilkinji günlerinden soň 9-njy maýda Brýussele baryp, Ýewropa Bileleşigi we NATO bilen duşuşyk geçirýär.
Şu hepde halkara sahnasyna çykyp, nemes we ýewropa daşary syýasatyna täze güýç getirmegi wada beren Merze bildirilýän umytlar örän ýokary.
Emma täze kansleriň wezipesine başlamagy biraz utançly ýagdaýda geçdi diýse bolar. Bundestag ilkinji gezek kansleri saýlamak üçin iki gezek ses bermeli boldy, sebäbi ilkinji gezek ses berlende Merze alty deputatyň sesi ýetmedi.
Bu ýagdaý Ýewropa Bileleşiginiň iň möhüm ýurdunyň lideri üçin garaşylýan uly goldaw däldi.
Merziň öňünde durýan iň gyssagly meseleleriň biri, ABŞ administrasiýasy bilen bolan çylşyrymly gatnaşyklar. Birleşen Ştatlaryň häzirki administrasiýasy, nemes syýasatynyň uruşdan soňky onýyllyklarda bil baglan liberal dünýa tertibiniň ähli taraplaryna diýen ýaly sorag goýýar.
Merz Ukrainany goldamak üçin esasan ýewropa ýurtlaryndan bolan “meýillileriň koalisiýasyny” döretmeli we has ähmiýetlisi, Russiýanyň prezidenti Wladimir Putine garşy durmaly.
Şeýle hem içerki meseleler bar: 2023 we 2024-nji ýyllarda pese gaçan we şu ýyl hem gowşak bolmagyna garaşylýan nemes ykdysadyýetini gaýtadan janlandyrmak, şeýle-de fewral aýyndaky saýlawda rekord netije gazanyp ikinji ýere çykan we häzirki wagtda Merziň merkezi-sagçy Hristiýan-demokratlar partiýasy bilen deňeçer derejede goldaw alýan populist ultra-sagçy “Germaniýa üçin alternatiwa” (AfD) partiýasyna garşy çäre tapmak gerek.
Merz ýurduň berk karz düzgünlerine üýtgeşmeler girizip, goranyş harajatlaryny ýokarlandyrmak üçin mümkinçilik döretdi we infrastruktura üçin 500 milliard ýewro möçberinde çykdajy meýilleşdirdi. Merz munuň ykdysadyýeti täzeden janlandyryp, dört ýyldan soň geçiriljek saýlawlarda AfD-niň has-da güýçlenmegine sebäp bolup biljek negilelegiň öňüni almagyna umyt edýär.
Merz şeýle hem Merkezi Ýewropanyň populist liderleri bolan Wengriýanyň premýer-ministri Wiktor Orban we Slowakiýanyň premýer-ministri Robert Fiko bilen göreşmeli bolar. Olar Ýewropa Bileleşiginiň Ukrainany syýasy we maliýe taýdan goldamak boýunça tagallalaryny bökdäp, Kremle garşy has güýçli çäreleriň kabul edilmeginiň öňüni aldylar.
Ýöne Merziň öňündäki iň uly kynçylyk ABŞ-nyň prezidenti Donald Tramp bilen bagly bolar.
Kagyz ýüzünde olaryň arasynda köp umumylyklar bar. Ikisi-de ýokary wezipä girişmezden ozal syýasy ýerine ýetiriji tejribesi az bolan, ýöne kompaniýalaryň müdiriýetlerinde we golf meýdançalarynda tejribe toplan “daşardan gelen” adamlar hökmünde görüldi.
Merz golaý wagta çenli güýçli Atlantika tarapdarydy, emma köp nemesler ýaly, fewral aýynda geçirilen Mýunhen Howpsuzlyk konferensiýasynda ABŞ-nyň wise-prezidenti Jeý Di Wensiň Ýewropa barada bildirilen ýiti tankydyndan we mart aýynda Ak tamda Ukrainanyň prezidenti Wolodymyr Zelenskä bildirilýän garaýyşlardan lapykeç boldy.
Saýlawdaky ýeňşinden soň Merz Ýewropanyň ABŞ-dan garaşsyz bolmagyna çagyryş etdi. Şeýle hem ol ABŞ-nyň ministrlerine nägilelik bildirip, olary Germaniýanyň içerki syýasatyna goşulmazlyga çagyrdy. Bu ýagdaý Waşingtonyň Germaniýanyň içerki howpsuzlyk gullugynyň AfD-ni ekstremist gurama hökmünde yglan etmek baradaky kararyna bildiren tankydyndan soň ýüze çykdy.
Forum